Het koksmes is een van de meest gebruikte messen in de keuken. Hij is geschikt voor het snijden van vlees, vis en groenten, en voor het wiegend snijden en hakken van kruiden. Het blad is meestal tussen 16 en 26 cm lang, gebogen en loopt naar de punt taps toe. De spitse vorm van het koksmes maakt bijzonder fijne sneden mogelijk. Een koksmes moet prettig in de hand liggen, dus een evenwicht tussen lemmet- en handvatgewicht is een belangrijk criterium bij de keuze van een koksmes. Natuurlijk spelen scherpte en randvastheid, en dus de levensduur van het lemmet, ook een belangrijke rol. Een alternatief voor het klassieke koksmes is het Japanse santokumes.